Wysokie ryzyko inicjacji alkoholowej dotyczy 13-15-latków. Zgodnie z wynikami corocznego sondażu 26% uczniów 8 klasy, 40% uczniów 10 klasy oraz 51% 12-klasistów przyznało, że piło alkohol w ciągu ostatniego miesiąca. Do co najmniej jednego epizodu upicia się w ciągu 2 tygodni przed badaniem przyznało się 16% 8-klasistów, 25% 10-klasistów oraz 30% uczniów 12 klasy.
Chłopcy piją na co dzień więcej niż dziewczęta i częściej miewają epizody upijania się, lecz różnice te maleją . Najwyższy poziom picia osiągają biali uczniowie, a najniższy czarni, Latynosi zaś lokują się pomiędzy nimi.
Wyniki sondażu na temat problemów związanych ze spożywaniem alkoholu, obejmującego próbę złożoną z 4390 uczniów ostatnich klas szkół średnich i osób, które porzuciły szkołę, wykazały, że w ciągu minionego roku blisko 80% badanych upiło się, upijało się epizodycznie lub prowadziło samochód będąc pod wpływem alkoholu. Ponad połowa badanych stwierdziła, że z powodu picia źle się czuła, opuściła szkołę lub pracę, została aresztowana lub miała wypadek samochodowy.
Część młodych ludzi, którzy piją, może w późniejszym okresie życia nadużywać alkoholu lub popaść w uzależnienie. Definicje nadużywania i uzależnienia od alkoholu w odniesieniu do osób dorosłych zawiera DSM, jednak wyniki badań sugerują, że w przypadku młodzieży może być konieczne określenie odrębnych kryteriów diagnostycznych.
Picie a rozwój młodzieży
W przypadku części młodych ludzi picie może stanowić pojedyncze problemowe zachowanie, badania wskazują jednak, że u innych osób może być ono wyrazem ogólnego rozregulowania związanego z dojrzewaniem obejmującego także inne problemowe zachowania i że zachowania te są powiązane z niekonwencjonalnością, impulsywnością oraz poszukiwaniem wrażeń.
Epizodyczne upijanie się, rozpoczynane często w wieku około13 lat, nasila się zazwyczaj w okresie dorastania, osiąga największe nasilenie we wczesnej dorosłości (18-22 lata), a następnie stopniowo ulega ograniczeniu. W ogólnokrajowym sondażu przeprowadzonym w 1994 roku epizodyczne upijanie się deklarowało 28% uczniów starszych klas szkół średnich, 41% 21-22-latków, ale tylko 25% 31-32-latków. Osoby, które pomiędzy 18 a 24 rokiem życia częściej mają epizody upijania się lub też stale upijają się przynajmniej raz w tygodniu, mogą mieć problemy z osiągnięciem celów typowych dla okresu przejściowego między dorastaniem a wczesną dorosłością (np. małżeństwo, zdobycie wykształcenia, zatrudnienie, niezależność finansowa).
Czynniki ryzyka spożywania, nadużywania i uzależnienia od alkoholu u dorastającej młodzieży
Genetyczne czynniki ryzyka
Wyniki eksperymentów prowadzonych na zwierzętach oraz badań dotyczących bliźniąt i osób adoptowanych wykazują, że czynniki genetyczne wpływają na podatność jednostki na uzależnienie od alkoholu. Dzieci alkoholików istotnie częściej niż dzieci niealkoholików rozpoczynają picie w wieku dojrzewania oraz popadają w uzależnienie , jednakże proporcje między wpływem środowiska i wpływem czynników genetycznych nie zostały dotąd ustalone i są różne w przypadku różnych osób.
Wskaźniki biologiczne
Potencjały wywołane zarejestrowane w odpowiedzi na specyficzne bodźce (np. światło lub dźwięk) dostarczają wskaźników aktywności mózgu, na podstawie których można oszacować ryzyko uzależnienia od alkoholu. Najczęściej wykorzystywana do tych celów jest komponenta P300, która pojawia się około 300 milisekund po zadziałaniu bodźca. U osób o podwyższonym ryzyku uzależnienia, zwłaszcza u synów ojców-alkoholików stwierdzono niską amplitudę P300 . Na podstawie pomiaru P300 u 36 chłopców będących przed okresem dojrzewania udało się przewidzieć używanie przez nich alkoholu i innych substancji (alcohol and other drug – AOD) 4 lata później, w wieku przeciętnie 16 lat.
Zachowanie w dzieciństwie
Osoby, które w wieku 3 lat określano jako „nieopanowane” (tj. impulsywne, niespokojne i mające trudności ze skupieniem uwagi na jednym zadaniu) dwukrotnie częściej niż osoby określane jako „zahamowane” lub „dobrze przystosowane” były w wieku 21 lat diagnozowane jako uzależnione od alkoholu. Stwierdzono, że agresywność u dzieci w wieku 5-10 lat jest predyktorem używania przez nie w okresie dojrzewania. Antyspołeczne zachowanie w dzieciństwie wiąże się z problemami alkoholowymi w wieku dorastania oraz nadużywaniem i uzależnieniem od alkoholu w wieku dorosłym.
Zaburzenia psychiczne
Regularne spożywanie alkoholu przez 12-16-latków wiąże się istotnie z występowaniem zaburzeń zachowania (conduct disorder). W jednym z badań zaburzenia zachowania częściej wykrywano wśród młodych ludzi, którzy więcej pili.
Chłopcy, u których w wieku 6-17 lat stwierdzono nadruchliwość związaną z deficytem uwagi (attention deficit hyperactivity disorder – ADHD) oraz słabe związki społeczne mieli 4 lata później istotnie wyższe niż chłopcy z ADHD bez deficytów społecznych lub chłopcy bez ADHD wskaźniki nadużywania alkoholu i uzależnienia.
Zachowania samobójcze
Spożywanie alkoholu związane jest u dorastającej młodzieży z rozważaniem, planowaniem, usiłowaniem i popełnieniem samobójstwa. W jednym z badań do prób samobójczych przyznało się 37% intensywnie pijących uczennic 8 klasy w porównaniu do 11% niepijących . Wyniki badań nie pozwalają na ustalenie, czy picie powoduje zachowania samobójcze, wskazują jedynie na korelację pomiędzy tymi zjawiskami.
Psychospołeczne czynniki ryzyka
Rodzice, środowisko rodzinne i rówieśnicy
Zachowania i pozytywne postawy rodziców związane z piciem alkoholu korelują dodatnio z rozpoczynaniem i kontynuowaniem picia przez młodzież . Jak stwierdzono, wczesna inicjacja alkoholowa jest ważnym czynnikiem ryzyka późniejszych problemów alkoholowych . Dzieci, które rodzice przestrzegali przed piciem alkoholu oraz dzieci blisko związane ze swymi rodzicami rzadziej rozpoczynają picie .
Brak wsparcia oraz kontroli ze strony rodziców, a także uboga komunikacja w rodzinie są istotnie związane z częstotliwością picia, intensywnym piciem oraz upijaniem się wśród młodzieży . Również surowa, niekonsekwentnie stosowana dyscyplina oraz wroga lub odrzucająca postawa wobec dzieci są istotnymi predyktorami picia i problemów alkoholowych u dorastających.
Picie przez rówieśników oraz akceptowanie przez nich picia także są związane z piciem wśród młodzieży. Ważne są wpływy zarówno rówieśników, jak i rodziców, nie jest jednak jasne, które z nich mają większą siłę i znaczenie.
Oczekiwania
Pozytywne oczekiwania związane z alkoholem są czynnikiem ryzyka picia dorastającej młodzieży. Stwierdzono, że oczekiwania te rosną wraz z wiekiem i są predyktorem rozpoczynania picia oraz problemowego picia wśród młodzieży.
Urazy
Nadużycie i inne urazy z dzieciństwa były rozważane jako czynniki ryzyka późniejszych problemów alkoholowych. Młodzi ludzie w okresie dorastania leczeni z powodu nadużywania alkoholu lub uzależnienia mieli więcej doświadczeń związanych z byciem ofiarą przemocy (fizycznej lub seksualnej), byciem świadkiem przemocy oraz innymi urazami w porównaniu z grupą kontrolną [54]. Młodzież poddawana leczeniu co najmniej sześciokrotnie częściej niż grupa kontrolna doświadczyła kiedykolwiek przemocy fizycznej oraz co najmniej osiemnastokrotnie częściej doznała przemocy seksualnej. W większości przypadków nadużycie poprzedzało spożywanie alkoholu. W grupie dorastających uzależnionych od alkoholu zespołu stresu pourazowego doświadczyło 13%, wśród nadużywających alkoholu – 10%, zaś w grupie kontrolnej – 1%.
Zachowania seksualne
Badania sondażowe przeprowadzone wśród młodzieży wykazują, że spożywanie alkoholu wiąże się z podejmowaniem ryzykownych zachowań seksualnych. Dorastający znajdujący się pod wpływem alkoholu są także w większym stopniu narażeni na sytuacje wymuszania na nich kontaktów seksualnych. Wśród młodych ludzi badanych w Nowej Zelandii nadużywanie alkoholu wiązało się istotnie z podejmowaniem stosunków seksualnych bez zabezpieczenia oraz podejmowaniem aktywności seksualnej przed ukończeniem 16 lat . Czterdzieści cztery procent aktywnych seksualnie nastolatków z Massachusetts przyznało, że częściej odbywa stosunki seksualne po wypiciu alkoholu, zaś 17% stwierdziło, że będąc pod wpływem alkoholu rzadziej używa prezerwatyw .
Podejmowanie ryzykownych zachowań i bycie ich ofiarą
Wyniki sondażu przeprowadzonego na reprezentatywnej próbie uczniów klas 8 i 10 wykazały, że spożywanie alkoholu jest istotnie związane zarówno z podejmowaniem ryzykownych zachowań, jak i z byciem ich ofiarą. Związek ten był najsilniejszy wśród chłopców z 8 klasy.
Dojrzewanie płciowe i rozwój układu kostnego
Stwierdzono, że duże dawki alkoholu opóźniają dojrzewanie płciowe u samic i samców szczurów oraz że duże ilości alkoholu spożywane przez młode szczury mogą spowodować opóźnienie rozwoju kośćca i w efekcie jego osłabienie . Nie jest jednak jasne, w jaki sposób można odnieść te wyniki do młodych ludzi.
Picie alkoholu przez młodzież: czynniki ryzyka i konsekwencje – komentarz dyrektora NIAAA dr. med. Enocha Gordisa
Alkohol – najczęściej używany i nadużywany przez młodzież środek psychoaktywny – powoduje poważne i potencjalnie zagrażające życiu problemy w tej populacji. Alkohol jest czasami określany jako „torujący narkotyk” dla młodzieży, gdyż jego używanie często poprzedza używanie innych nielegalnych substancji. Wprowadzenie takiego terminu niczemu jednak nie służy. Picie młodzieży wymaga specjalnej uwagi nie ze względu na to, do czego prowadzi, ale z powodu rozległych konsekwencji społecznych i ekonomicznych spożywania alkoholu przez tę szczególną populację.
Spożywanie alkoholu jest podstawowym problemem wśród części młodych ludzi. U innych picie może być jednym z wielu ryzykownych zachowań. W przypadku tych osób programy interwencyjne nastawione na zmianę ryzykownych zachowań skuteczniej zapobiegną problemom alkoholowym niż programy nastawione jedynie na zapobieganie inicjacji alkoholowej. Ustalenie, jakie czynniki mają udział w kształtowaniu specyficznych wzorców picia wśród młodzieży pozwoli opracować skuteczniejsze programy interwencyjne. Musimy także lepiej zrozumieć potrzeby młodych ludzi dotyczące leczenia problemów alkoholowych. W przyszłości badacze powinni skupić uwagę na takich kwestiach, jak typ specjalistycznych narzędzi diagnostycznych koniecznych w przypadku młodzieży; czy leczenie prowadzone osobno dla grupy młodych ludzi jest skuteczniejsze niż programy dla ogólnej populacji oraz jakie szczególne elementy oddziaływań, niezależnie od warunków, zapewniają długotrwałe efekty leczenia.